ولایت نامه ۲۴

باب پنجم

در بیان فوائد ولایت مستعمله در زبان اهل الله  و در آن چند فصل است
فصل اول- در بیان فواید ولایت به معنی بیعت

بدانکه ولایت در اخبار و آیات به معانی عدیده استعمال شده است چنانکه گذشت در اول این کتاب که از جملۀ آنها است بیعت کردن به بیعت خاصّه ولویّه و قبول دعوت باطنه که در اخبار ارکان اسلام و اثافی اسلام به همین معنی استعمال شده است؛ و چون این صورت بیعت سبب می­شود که پیوند ولایت بشجرۀ وجود انسان می­رسد و پیوند ولایت مایۀ جمیع خیرات و دافع جمیع شرور است پس این بیعت نیز مایۀ جمیع خیرات و دافع جمیع شرور خواهد بود بواسطۀ آن پیوند.

پس فایدۀ ولایت به معنی بیعت، رسیدن پیوند شجرۀ الهیه است بوجود انسان و جمیع فواید آن پیوند که بعد خواهد آمد مترتّب می­شود بر همین بیعت بواسطۀ آن پیوند – چنانکه فایدۀ بیعت عامّۀ نبویّه در هم شکستن شاخهای تلخ شجرۀ انسانیه است که شاخهای باقیه قوّت گیرد و مستعدّ پیوند خوردن شود . و چون فائدۀ بیعت عامّۀ اسلامیه و قبول دعوت ظاهره زیاده از تخویف و انذار که شکستن شاخهای خواهشهای حیوانیه باشد نبود هریک از ائمّه علیهم السّلام دست از آن کشیدند و این تخویف را به صاحبان ملّت واگذار می نمودند -–چه بیعت می­گرفتند مثل خلفای تِیمی و عدوّی و اُموی و بنی­ عبّاس و چه نمی­گرفتند مثل زمانهای بعد که بر همان قبول اسلام به پیروی پدر و مادر و ملّا مکتبی و ملّا منبری اقتصار می­کردند و رسم بیعت عامّه را که در تمام ادیان معمول بوده است از میان می­بردند – زیرا که این انذار و تخویف را صاحبان ملّت به هواهای نفسانی و اغراض فاسدۀ خود بیشتر و بهتر رواج می­ دادند چنانکه در همین زمانها ارباب منابر و اصحاب مناصب اسلامیه مواعظ و نصایح و فَتیا-۱- و اجراء حدود و احکام اسلامیه را وسائل اغراض خود قرار داده­اند و اغراض خود را به صورت وعظ و نُصح و اجراء حدود و احکام و جهالات خود را به صورت علم بر خلق جلوه می­دهند و خود را در مناهی-۲- حق تعالی می افکنند که خلق را از مناهی بازدارند.

لکن صاحبان دین و ائمّۀ معصومین صلوات الله علیهم اجمعین در عین گوشه­ نشینی بیعت ایمانی را به کسی واگذار ننمودند زیرا که امر دین را به دیگری که اهل آن نبود واگذار ممکن نبود و در گوشه نشینی هرکس را که مستعدّ و مستحقّ می­دیدند بیعت از او می­گرفتند و او را داخل دین می­کردند.نظر کن که ائمّۀ جور که با هریک از ائمّۀ ما نزاع می کردند و در صدد قتل و حبس و اهانت میبودند میگفتند که تو خلق را می خواهی بشورانی و شق عصای مسلمین نمائی و بیعت از مردم می گیری و مردم را بسوی خود میخوانی.

حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در مدت بیست و پنج سال که در خانه نشست بتوسط مشایخ و بدون واسطه در بلاد قریبۀ به مدینه و بلاد بعیده جمع کثیری را بدین خواندند و شیعۀ بسیاری در ایران و توران و روم و شام و مصر و یمن و سند و هند و برای آن حضرت پیدا شد با اینکه داعیۀ بیعت اسلامی ننمود و بیعت اسلامی را دیگران بوجه باطل از مردم می گرفتند زیرا که غرض از بیعت اسلامی استعداد پیوند خوردن بود نه اجر اخروی. چنانکه در اخبار بسیار وارد شده است که فایدۀ اسلام زیاده از حفظ خون و مال و جواز تناکح (مزاوجت کردن و یکدیگر را نکاح کردن) و توارث نیست و اجر بر ایمان است و بس، یعنی فایدۀ اسلام قبول رسالت و انقیاد تن است در تحت احکام و آداب حکومت و سلطنت اعم از اینکه با انقیاد دل باشد یا نباشد که اگر با انقیاد دل باشد منافق نخواهد بود اما فائدۀ بر این مترتب نخواهد شد زیرا که فائدۀ اخروی وقتی مترتّب می شود که پیوند شجرۀ الهیه بوجود رسد و انسان را به حسب فعلیت اخیره که همان پیوند الهی باشد الهی کند تا بعد از خلاصی از تن آن پیوند الهی جلورَو شود و انسان را ببرد تا تحت عرش الهی؛ چنانکه در اخبار بسیار نُورُهُم یَسعي بَینَ اَیدیهِم وَ باَیمانِهِم بامام علیه السّلام تفسیر شده است یعنی همان پیوند الهی که صورت ملکوتی امام علیه السّلام است که وصل شده است به شجرۀ وجود پیش رَود و انسان را بکشاند بسوی اصل خود که امام و خدا باشد.

۱-حکم و فرمان مفتی و فقیه

۲- چیزهائی که نهی شده، گناهان و جرائم.