همه موجودات جهان مخلوق یک خالق هستند، در پیشگاه خداوندی هیچ کدام را بر دیگری مزیّت و برتری نیست و لذا به چشم حقارت در غیر خود منگرید
از جنید پرسیدند تو بهتری یا سگ؟جواب داد من از عاقبت خود آگاه نیستم و از این روی نمیتوانم جواب قاطعی بدهم.اگر با ایمان از دنیا بروم میتوانم بگویم از سگ بهترم. ولی اگر بی ایمان بگذرم، ایکاش یک موی سگ باشم.سگ راه نشین و انسان کاخ و کوخ نشین همه مصنوع دست یک استادند و مخلوق یک آفریننده. سگ از قالب قدرت خداوندی جدا نیست. پس برتری تو بر او از چیست؟
سگان در پرده پنهانند ای دوست
ببین گر پاک مغزی بیش ازین پوست
که سگ گرچه بصورت ناپسند است
ولیکن در صفت جایش بلند است
بسی اسرار با سگ در میان است
ولیکن ظاهر او سدّ راه است
و چون سگ را در بارگاه الهی این مقام است پس فزونی جستن تو بر او حرام است. تو از مشتی خاک آفریده شدی، چندین چرا می لافی؟ آنکس که در این جهان چون خاک متواضع و فروتن باشد، در آن جهان پاک تر و عالی مرتبت تر خواهد بود.
سرافرازان این ره زان بلندند
که کلی سرکشی از سر فکندند
خودبینی و خویشتن پرستی و غرور و سرکشی از اوصاف مردان حق نیست، جوانمردی باید داشت.
پیرِ مشوش روزگاری، نزد فضل بن ربیع آمد،از شدت عجز و ناتوانی و شرم و خجلت چنان بر خود میلرزید که غفلتاً نوک عصای تیزش بر انگشت پای فضل فرو رفت و خون جاری شد.فضل متانت و خونسردی خود را حفظ کرده ناله ای بر نیاورد و به سخن پیر گوش میداد تا حاجتش را برآورد.پیر به مراد خود رسید و بازگشت.یکی از اهل مجلس گفت ای وزیر چرا اظهار درد نکردی و حرفی نگفتی؟ فضل جواب داد: ترسیدم پیرمرد بیچاره خجلت زده شود و تشویر خورد و نتواند حاجت خود را طلب کند.
ز بار فقر چندان خواری او را
روا نبود چنین سرباری او را
ای خاک چون آتش بلندی مجوی و اگر ترا آرزوی رسیدن بدان پیشگاه با عظمت است افتادگی کن و متواضع و فروتن باش.
که چندین کبر از خاکی روا نیست
که گر فرعون شد خواجه خدا نیست
از کتاب مسافر سرگشته اثر دکتر پوران شجیعی
